Dünyalarımızı büyütmek için çalışıyoruz…
Gelir düzeyleri ve tam gün mesai yapmaları nedeniyle kitaba erişim konusunda sorun yaşayan çalışanların kendilerini ve çocuklarını geliştirmeleri için iş yerinde kolay ulaşılır bir kütüphane kurulması amacıyla derneğimiz, 2020 yılında Ankara’da bir fabrika ile iş birliği başlatmıştı. Fabrika çalışanlarının ve onlar aracılığı ile çocuklarının yararlanabileceği yaklaşık 1500 kitaplık bir işyeri kütüphanesinin kurulmasına ve faaliyetlerinin geliştirilmesine karar verilmişti. Bu çerçevede fabrika kütüphanesi (F1) pilot çalışması çerçevesinde kütüphane donanımı (mobilyalar, raflar, dolaplar, masalar vb. tasarlandı, imal ettirildi ve monte edildi.
F1, 21 Kasım 2023’te hizmet vermeye başladı. Haftada üç gün derneğimiz gönüllüleri tarafından üye kaydı, ödünç alıp verme ve okuyucuların çocukları ile birlikte nasıl kitap okuyacakları konularında bilgilendirilmeleri vb. alanlarda destek verilmektedir. Bu bağlamda yapılan çalışmalar diğer fabrikalarda da kolay uygulanabilmesini sağlamak üzere gözlenmekte ve kayda geçirilmektedir.
Derneğimiz 9-11 Mayıs 2024 tarihleri arasında Çocuk Kitapları Festivali Kapadokya Üniversitesi Ürgüp Fabrika Yerleşkesinde gerçekleştirilen III. Kapadokya Uluslararası Çocuk Kitapları Festivaline atölye çalışması ile katılmıştır.
III. Kapadokya Uluslararası Çocuk Kitabı Festivalinde, “Zorlu Hayat Koşullarında Kitabın İyileştirici Gücü” temasıyla ve “uygulamalı” etkinliklerle, okuma ve okuduğunu anlama alışkanlığı kazandırmak, kitaplara erişilebilirliği sağlamak ve çocuklar için demokratik bilinç ve barış kültürünü geliştirerek desteklemek amaçlanmıştır. Aynı zamanda; çocukların yazarlarla, ressamlarla ve çizerlerle bir araya gelmesi ve sanat ve bilim etkinlikleri yoluyla kitaplarla eğlenceli yollarla buluşması hedeflenmiştir.
Derneğimiz bu kapsamda yönetim kurulu başkan yardımcımız Didem Yaran ve Aynur Demirdirek tarafından hazırlanan “Okuma Grubumu Kuruyorum” başlıklı, 8-14 yaş grubu okurları, kendi okuma gruplarını oluşturmaya ve okuma söyleşileri yapmaya teşvik etmek amacına yönelik bir atölye çalışması hazırladılar.
Katılımcıların, Okuma Kültürü Derneği’nde hazırlanan “okuma söyleşileri” modelindeki işleyiş doğrultusunda atölye koşulları ve süresine uyarlanmış bir okuma söyleyişine katılmaları sağlanmış, “Okuma söyleşisi” ortak kararla seçilen bir kitabın bireysel olarak okunduktan sonra o kitap ile ilgili paylaşımların yapıldığı bir grup etkinliği gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde grup çalışması yapılmış ve değerlendirmeye geçmeden önce atölye yürütücüsü tüm katılımcıları bir oyuna katmış ve Atölye sonunda her katılımcıya okuma söyleşileri tanıtım kâğıdı verilmiştir. Atölyeye 8-10 yaş arası 8 çocuk ve 12 yetişkin, ( yetişkinlerin 5 i üniversite öğrencisi ) katılmıştır.
Derneğimizin kuruluş yıldönümü olan 13 Kasım tarihini hatırlamak ve Atamızın huzurunda olmak amacıyla 23 Kasım 2024 Cumartesi günü saat 14.30’da Okuma Kültürü Derneği olarak Anıtkabir’de Atatürk Mozolesine Çelenk sunarak bir tören gerçekleştirdik. Törenimize dernek ve yönetim kurulu üyelerimizden ve dostlarımızdan 12 kişi olarak katıldık.
Kurucu Başkanımız Dr. Nur Otaran Mayıs 2024’te yaptığı Japonya seyahati sırasında Tokyo’da International Library of Children’s Literature’ı ziyaret etmiş ve koleksiyonda Türkçe resimli çocuk kitaplarının bulunmasından memnuniyet duymuş; gözlemlerini Yönetim Kurulumuzla paylaşmıştır. Yönetim Kurulumuz Derneğimiz adına, Türkiye-Japonya İlişkileri’nin Yüzüncü yılı etkinlikleri çerçevesinde Türkiye’de yayınlanan, yazarları ve çizerleri güncel bir resimli çocuk kitabı seçkisini Tokyo Uluslararası Çocuk Edebiyatı Kütüphanesi’ne bağışlama kararı almıştır. Seçki, derneğimiz tarafından 2022 yılında Ankara Üniversitesi ve Finlandiya Büyükelçiliği Ankara işbirliği ile gerçekleştirilen Resimli Çocuk Kitapları Sergisi için alan uzmanlarından oluşan bir Danışma Kurulu tarafından oluşturulan listeden 17 kitabı kapsamaktadır. Kitaplar mektubumuz ile birlikte Aralık 2024 tarihinde Kütüphaneye kargolanmıştır. Kütüphaneden gelen teşekkür mektubu tüm üyelerimizle paylaşılmıştır. Ayrıca kitapların seçilmesinde yer alan danışma kurulu üylerimize sürece ilişkin bilgi verilmiş ve teşekkürlerimiz sunulmuştur. Gönderilen kitapların yayınevlerine ise Türkiye Yayıncılar Birliği vasıtasıyla bilgi verilmiştir.
Bize destek olan ve aracılık yapan Türk Japon Vakfı ile kurulan ilişkiler yakın gelecekteki derneğimiz faaliyetlerine de ışık tutmuştur.
Okuma Kültürü Derneği olarak, Güzel Şeyler Derneği vasıtasıyla ortaokul ve lise öğrencilerine yönelik bir kitap toplama kampanyaları olduğunu öğrendik. Iğdır Şehit Öğretmen Şevki Akgün Ortaokulu öğretmeni Özlem Hanımla tanıştık. Elimizde Hatay’a yollamak amacı ile ortaokul ve lise yaş grupları için hazırlanmış 100 adet kitabımızı onlarla paylaşmaya karar verdik. Okulun Türkçe öğretmenleri ile iletişime geçerek “Okuma Söyleşileri Rehberi”mizi de kolimize ekledik. Şimdi kitaplar okula ulaştı ve raflarda ki yerlerini alacaklar. Kütüphane açılmadan alan öğretmenleri ile bir de online toplantı yapacağız. Öğretmenler bugün bizi aradılar, ne kadar mutlu olduklarını ve teşekkür ettiklerini ifade ettiler. Sohbetimiz sırasında güzel de bir tesadüf olduğu ortaya çıktı. Bu kütüphane fikrinin ilk ortaya çıkışı depremde Hatay da göçük altında kalarak hayatını kaybeden genç bir doktor hanımın adını yaşatmak içinmiş. Böylece bizimde depreme ilişkin küçük de olsa bir dokunuşumuz oldu. Kitapla daha çok çocuğu buluşturabilmek dileği ile…
28 Nisan 2023 Cuma günü Başkent Üniversitesi Özel Ayşe Abla Okulları’nda “Resimli Çocuk Kitaplarından İllüstrasyonlar Sergisi” açılışı gerçekleştirildi. Sergide 0-6 yaş resimli çocuk kitapları ile illüstrasyonlardan oluşan posterler yer aldı. Anaokulundan liseye kadar her yaş grubundan öğrenci Türkiye’den ve Finlandiya’dan örneklerin yer aldığı sergiyi gezdi. İzleyenler benzerlik ve farklılıklar üzerine paylaşımlarda bulundu. İllüstrasyonların öne çıkarılması ilgi çekti ve heyecan yarattı.
Aynı gün anaokulu öğrencilerinin katılımı ile “Yaratıcı Okuma Şenliği” düzenlendi. Derneğimiz üyesi Didem Yaran kolaylaştırıcılığında resimli çocuk kitaplarının dilinin, yaşının ve sınırlarının olmadığı zenginleştirilmiş bir okuma çalışması yapıldı. Katılımcılar sergide yer alan resimli çocuk kitapları dünyasına keyifli bir yolculuk yaptılar. Şenlikte hikaye çemberi, canlandırma, müzik ve çocuk oyunları gibi farklı etkinlikler gerçekleştirildi.
Resimli Çocuk Kitapları Sempozyumu’nda olduğu gibi çok ilgi gören sergimiz, 8 Mayıs 2023 Pazartesi gününe kadar Başkent Üniversitesi Özel Ayşe Abla Okulları’nda izlendi. Bundan sonra farklı okullarda sergilenmeye devam edecek.
Derneğimizin katkıları ile Ankara 2. Organize Sanayi Bölgesinde kurulmakta olan fabrika kütüphanesi, çalışanların ve çocuklarının kitapla buluşması, yakınlarıyla birlikte okuma zevkini geliştirmesi amacıyla hizmet verecektir.
Kütüphanemizin kurulum aşamasında kitap raflarını, dolapları ve masaları tasarladık. Kütüphanede yer alacak dergi ve kitap listeleri oluşturduk, temin ettik. Kitapların kaşe ve etiketleme süreci ile çalışmalarımıza devam ediyoruz.
7 Mart 2020’de Karikatür Atölyesi’nde “Okuyorum, Soruyorum, Çiziyorum Karikatür Atölyesi” yapıldı.
Yazar Gülden Treske ile Karikatürist Emre Yılmaz’ın katkıları ve Karikatür Atölyesi işbirliği ile gerçekleştirilen atölye çalışmasına halihazırda Karikatür Atölyesi’nde çizerlik eğitimi alan 8-12 yaş grubunda 11 erkek çocuk katıldı.
- Gülden Treske Çıtır Çıtır Felsefe dizisinin “İyi ve Kötü” kitabından 1 bir bölüm ele aldı; katılımcıların, düşünce oluşturabilme, gerekçelendirme, fikirlerini paylaşma ve farklı fikirlere açık olarak eleştirel düşünme becerilerini geliştirme sürecini destekleyecek şekilde farklı fikirleri paylaşmasına ve tartışmasına ortam hazırladı.
- Katılımcılar sürecin başından itibaren, tartışmaları sürdürürken çizmeye başladı ve düşünce paylaşımlarını ve çizmeyi birlikte götürdüler.
- Farklı konularda okumalarla atölye çalışmalarının sürdürülmesine karar verildi.
Yetişkinlerle Karikatür Okuma Atölyesi 11 Mart 2020 tarihinde Karikatürist Emre Yılmaz’ın kolaylaştırıcılığında Karikatür Atölyesi işbirliği ile gerçekleştirildi. Atölye, çalışmasına Okuma Kültürü Derneği’nin davetlileri katıldı.
Karikatürün ifade dilini tanımak, çizerinin duygu ve düşüncelerini anlamak, düşünmek, eleştirmek ve paylaşmak; kısaca birlikte “karikatür okumak” amacıyla, Emre Yılmaz kolaylaştırıcılığında,
• Bir anlatım biçimi olarak karikatürün tarihsel gelişimi ve türlerine ilişkin temel bilgiler paylaşıldı.
• Karikatürdeki duygu ve düşünceyi fark etme, anlama ve değerlendirme temel becerisini geliştirmek üzere çeşitli dönemlerden farklı karikatüristlerin eserleri incelendi; karikatür örnekleri üzerinden okumalar yapıldı.
Atölye çalışmasının sonunda katılımcıların düşüncelerini çizgi/karikatür ile ifade etme deneyimini yaşamaları için bir karikatür çizme etkinliği yapıldı.
Katılımcılar çalışmada karikatürün anlatım gücünü ve okumaların çok çeşitli olduğunu gördüklerini, zevk aldıkları bir çalışma olduğunu belirttiler. Emre Yılmaz’la farklı dönem, sanatçı ve coğrafyalardan karikatürlerin analiz edildiği seminerlerin sürdürülmesini istediler.
29 Nisan 2019’da, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hastanesi’nde, hasta çocukların refakatçileriyle “Birlikte Kitap Okuma” etkinliği yapıldı.
Üniversitede Hekimlik ve Sosyal Sorumluluk Projeleri çerçevesinde gerçekleştirilen etkinliğe, hasta yakınları, katta görev yapan çocuk gelişimi uzmanları, hemşireler ve sosyal sorumluluk proje grubundaki tıp fakültesi birinci sınıf öğrencileri katıldı.
Birlikte kitap okumanın hayatı ve çocuklarla iletişimi nasıl olumlu etkilediğine dair verilen bilgilerin ardından, uygulamalara geçildi. Kitabın birlikte nasıl okunacağı, çocuğun ve yetişkinin etkileşimi, okunanların anlaşılması ve günlük hayatla ilişkilendirilmesi ile ilgili, örnek kitaplar üzerinden uygulamalar ve çalışmalar yapıldı.
Etkinlik sonrasında katılımcılar, etkinlik sırasında hastane ortamında olduklarını unuttuklarını, çok yararlı ve okuma isteklerini tetikleyen bir çalışma olduğunu ifade etti.
19 Nisan 2019’da Uluslararası Çocuk Kitapları Festivali kapsamında, Kapadokya Üniversitesi’nde gerçekleştirilen çalıştayda, Okuma Kültürü Derneği Başkanı Dr. Nur Otaran ile gönüllülerinden Başkent Üniversitesi öğretim üyeleri Hicran Çetin Gündüz ve Melike Yumuş bilgi paylaşımında bulundu, kolaylaştırıcılık yaptı.
Katılımcılarla sesli ve birlikte okuma stratejileri gözden geçirildi, örnek çocuk kitapları üzerinden uygulamalar yapıldı. Kitapların nasıl ele alınacağı, çocukla etkileşimin nasıl kurulacağı, ne tür sorular sorulabileceği ve çocuğun sorduğu soruların nasıl cevaplandırılabileceği gibi konular, örnekler üzerinden tartışıldı.
Çalıştay sonunda yapılan yazılı ve sözlü değerlendirmelerde katılımcılar, okuma öncesi yapılacak hazırlıklar ve okuduktan sonra yapılacak etkinliklerle ilgili birçok yeni uygulama öğrendiklerini, farklı bakış açıları kazandıklarını, birlikte okumanın duyguları fark etme ve paylaşma konusunda katkı sağladığını belirtti.
Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla Anaokulu 2019-2020 Eğitim yılında Anne babalara “Birlikte Kitap Okuma Temel Becerileri Eğitimi”ni rutin seminer programına almıştır. Bu karar çerçevesinde her yıl yeni kayıt olan öğrencilerin anne babalarına düzenli olarak bu eğitim verilmektedir.
Eğitimi yaygınlaştırma adımı olarak Büyük Kolej ile işbirliği yapılmış ve 25.08.2021 tarihinde “Birlikte Kitap Okuma Temel Becerileri” Öğretmen Eğitimi, Büyük Kolej Anaokulu ve İlkokulu eğitimcileri için düzenlenmiştir.
-o-
“Birlikte Kitap Okuma” Temel Eğitim Programı, 3-5 yaş grubu çocukların, öğretmenleri ve yakınlarıyla birlikte kitap okumaları için geliştirildi. Programın ilk eğitim ve etkinlikleri 2018-2019 öğretim yılında Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla Okulları’nda uygulandı.
“Birlikte kitap okuma”, çocuğun doğumuyla başlayıp yetişkinlikte de sürdürülebildiği, yetişkinlerle çocukların iletişimini geliştiren ve yaşam boyu sürmesini sağlayan bir etkileşim biçimi. Amaç, çocuğun, keyifle ve isteyerek kitap okumayı bir davranış olarak geliştirmesi, benimsemesi ve günlük yaşantısının bir parçası haline getirmesidir. Birlikte okuma sürecinde okunan metni anlamak, metinle ilgili açıklama ve yorum getirebilmek, farklı bakış açılarını kavrayabilmek, farklı karakterlerle empati geliştirebilmek, eleştirebilmek ve kendi yaşantılarıyla ilişkilendirebilmek için çeşitli stratejiler kullanılır.
Eğitimler üç aşamalı olarak gerçekleşti.
Başkent Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Okuma Kültürü Derneği iş birliğiyle üç eğitim programı uygulandı. Öncesinde ve sonrasında katılımcılarla ihtiyaç belirleme ve değerlendirme çalışmaları yapıldı.
Önce, anaokulu öğretmenlerine temel eğitim verildi. Öğretmenler, sınıflarında çocuklarla okuma uygulamaları yaptı. Çalışma grubu tarafından gözlemlenen bu uygulamalarla ilgili geribildirim verildi.
İkinci aşamada yine öğretmenlere “eğitici eğitimi” verildi. Bu eğitimin amacı, öğretmenlerin anne-babalar ya da çocukların yakınlarına “birlikte kitap okuma” konusunda destek verebilmesini sağlamaktı.
Son aşamada da anne-babalara “birlikte kitap okuma” becerileri kazandırma eğitimi verildi.
Öğretmenler bu programla “birlikte kitap okuma” bilgi ve becerilerinin geliştiğini, gözlemlerine göre öğrencilerin kitap okuma konusunda isteklerinin arttığını, okuma sürecinin zenginleştiğini belirtti. Okul yöneticisi Melda Evren, Okuma Kültürü Derneği ve Başkent Üniversitesi Öğretim üyesi gönüllüleriyle yıl boyu süren uzun soluklu bir çalışma ve iş birliğini başarıyla gerçekleştirmekten, okuma alanında velilere daha çok destek verebilmekten mutlu olduklarını ifade etti.
Okuma Kültürü Derneği’nin birinci kuruluş yılında düzenlediği Çocuk Kütüphanesi Kılavuzu Çalıştayı 21 Aralık 2018’de, Ankara’da Alman Kültür Merkezi’nde gerçekleşti.
Yeni çocuk kütüphanesi kuracaklara ve çocuk kütüphanelerinde çalışanlara rehberlik edecek kılavuzun taslağında, çocuk kütüphaneleri ile ilgili olarak yasal yapı (mevzuat), bina, personel, koleksiyon, bütçe, standartlar, etik ilkeler, hizmetler ve işlem-hizmetler konularına yer verildi.
Açılış konuşmalarıyla başlayan çalıştayda, kütüphaneci, eğitimci, psikolog, çocuk gelişim uzmanı, mühendis, mimar, hukukçu, akademisyen, işletmeci ve ekonomist gibi, ilgili meslek gruplarından 51 katılımcı, uzmanlık alanlarına göre dört grup olarak çalıştı.
Dernek üyeleri ile gönüllüleri tarafından hazırlanan Çocuk Kütüphanesi Hizmetleri Kılavuzu Taslağı, çalıştay öncesinde katılımcılarla paylaşıldı, çalıştayda yer alan 12 oturum sırasında da geri bildirimler alındı.
Katılımcılar, çalıştayın sonunda, kılavuzun içerik olarak kapsamlı olduğunu, alandaki önemli bir ihtiyaca cevap vereceğini belirtti. Kılavuz, geliştirme çalışmaları tamamlandıktan sonra, Okuma Kültürü Derneği’nin bir yayını olarak yayımlanacak.